ÇÖLYAK HASTALIĞI
Çölyak hastalığı (Gluten Enteropatisi), yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli protein neden olmaktadır.
Çölyak hastalığının oluşumunda hem genetik (Ailesel) yatkınlık, hem de çevresel faktörler önemlidir. Sıklıkla çocukluk çağı hastalığı olarak bilinmesine rağmen yaşamın her döneminde yeni tanı alan vakalar olabilmektedir. Çevresel faktörler arasında bebeklik döneminde ek besinlere erken geçiş(Tıbbi bir gereklilik olmadıkça ilk 6 ay sadece anne sütü ile bebeğimizi beslemeliyiz),kullanılan mamanın türü, günlük alınan glüten miktarı vb. sayılabilir.
Hastalık tipik belirtilerle başlayabileceği gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir. Çocuklarda özellikle karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabilir. İleri yaşlarda hastalığın belirtileri daha geniş bir yelpazeye yayılır. İştahsızlık, ishal, kusma, gaz şikayetleri, dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması, kas zayıflığı, kansızlık görülebilecek semptomlardan başlıcalarıdır.
Hastalığın tek tedavisi ömür boyu buğday, arpa, çavdar yulaf tahıllarında bulunan glutenden uzak sıkı bir diyettir.
Çölyak hastaları, buğday, arpa, çavdar, yulaflı gıdalar tüketmedikleri gibi ayrıca marketlerde satılan hazır gıdaların içeriklerine dikkat etmelidirler. Mutlaka gluten içermeyen gıdalar tüketmeliler.
Güvenle tüketebilecekleri gıdalar;
Tüm sebzeler,
Tüm meyveler,
Tüm bakliyatlar,
Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,
Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,
Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)
Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir
Tüketilmemesi Gerekenler;
Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).
Gluten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler
Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir.
Hastalık Tanısı Gastroenteroloji ve Metabolizma kliniklerince konulmaktadır.
Detaylı bilgi için tıklayınız.