BURSA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü

“Önceliğimiz Herkes İçin Ruh Sağlığı ve İyilik Hali”

Bu yıl da 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü aracılığıyla pandeminin psikolojik sağlığımıza etkilerine dikkat çekilmesine, iyileştirme ve ruh sağlığını koruma çabalarımızın yeniden gündeme getirilebilmesine olanak sağlanmıştır.  COVID-19 salgını, ruh sağlığı için küresel bir kriz yaratarak kısa ve uzun vadeli stresleri körüklemiş ve milyonların ruh sağlığını olumsuz etkilemiştir. Tahminlere göre, pandeminin ilk yılında hem anksiyete hem de depresif bozukluklarda %25'ten fazla artış olduğu bildirilmiştir. Aynı zamanda, pandemi koşulları ve fiziksel sağlık öncelikleri nedeniyle tüm dünyada ruh sağlığı hizmetleri ciddi şekilde kesintiye uğramıştır.

İlimizde pandemi sürecinde vatandaşlarımızın, sağlık çalışanları ve ailelerinin sosyal ve ruhsal ihtiyaçlarını karşılamak üzere Psikososyal Destek Hattı kurularak toplamda 2283 kişiye danışmanlık hizmeti verilmiştir.

Bu süreçte dünyada artan sosyal ve ekonomik eşitsizlikler, uzayan çatışmalar, şiddet ve halk sağlığı acil durumları tüm nüfusu etkileyerek daha iyi bir refaha yönelik ilerlemeyi tehdit etmektedir. 2021 yılında dünya çapında 84 milyon insan zorla yerinden edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, bireyler, topluluklar ve hükümetler olarak ruh sağlığına verilen değer ve bağlılığın derinleştirilmesi ve bu değerin tüm sektörlerdeki tüm paydaşlar tarafından daha fazla katılım ve yatırımla desteklenmesi gerektiği çağrısı yapmaktadır. Akıl sağlığı ihtiyaçlarının tamamının toplum temelli erişilebilir, uygun fiyatlı ve kaliteli hizmet ve destek ağı aracılığıyla karşılanabilmesi için ruh sağlığı hizmetlerinin güçlendirilmesi bir zorunluluktur.

Bursa İl Sağlık Müdürlüğümüze bağlı 10 adet Sağlıklı Hayat Merkezi(SHM) ve 8 adet Göçmen Sağlığı Merkezi tarafından önleyici sağlık hizmetleri yürütülmektedir. SHM’ lerde  enfeksiyon kontrol  ve okul sağlığı hizmetleri ile  beslenme, fiziksel aktivite ve fizyoterapi, kronik hastalıklar, KETEM, koruyucu ağız ve diş sağlığı, gebe sınıfı , kadın ve üreme sağlığı ,tütün ve madde bağımlılığı psikososyal danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Psikososyal Destek Birimlerinde; Psikolog, Sosyal Çalışmacı, Çocuk Gelişimcisi görev yapmakta olup; aile hekimlerinin yönlendirmesi ya da bireysel olarak başvuru ile randevu alınarak danışmanlık hizmetlerinden yararlanılmaktadır. Kamu/özel/üniversite hastanelerimizde ruh sağlığı hizmetleri verilmektedir.Bazı kamu kurum/kuruluşları ve STK’lar tarafından da bünyelerindeki meslek elemanları tarafından psikososyal destek hizmetleri verilmektedir.

Dünya Ruh Sağlığı Günü 2022 yılı teması “Herkes İçin Ruh Sağlığı ve İyilik Halini Küresel Öncelik Haline Getirmek” olarak belirlenmiştir. Damgalanma ve ayrımcılık ne yazık ki doğru tedavi ve bakıma erişimin önündeki bir engel olmaya devam etmektedir. Herkesin ihtiyaç duyduğu ruh sağlığı desteğine erişebileceği ve insan haklarını kullanmak için eşit fırsata sahip olduğu, herkesin akıl sağlığına değer verilen, desteklenen ve korunan bir dünya oluşturmak için çaba gösterilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda Müdürlüğümüzce dezavantajlı gruplara da önleyici sağlık hizmetleri kapsamında çalışmalar yapılarak  (göçmenler, mevsimsel tarım işçileri vs.) toplumun her bireyine hizmet verilmektedir.

İlimizde toplum temelli ruh sağlığı modeli çerçevesinde ağır ruhsal hastalığı olan bireylerin günlük işlevselliklerini iyileştirmeye yönelik etkin tedaviler sunulması, psikososyal destek hizmetlerinin verilmesi, takip ve tedavilerinin yaşadıkları ortamda izlenmesi amacıyla, yataklı sağlık tesisleri bünyesinde 6 adet Toplum Ruh Sağlığı Merkezi faaliyet göstermektedir.

İntiharı Önleme Çalışmaları kapsamında ilimizdeki tüm sağlık çalışanlarına yönelik eğitimler düzenlenmektedir. Bursa İntiharı Önleme Kurulu Kararları ve İl Eylem Planı çerçevesinde diğer kurumlar ve STK’ lar ile işbirliği halinde çalışmalar yapılmaktadır.

Cinsel istismara maruz kalmış çocukların örselenmesini ve ikincil travmalara maruziyetlerini en aza indirgemek amacıyla 2012 yılında ilimizde kurulan Çocuk İzlem Merkezi(ÇİM) hizmetlerine devam etmektedir.

Otizmin erken tespiti ve tedaviye erken başlanması bireyin sosyal hayata uyumu açısından çok önemlidir. Bu kapsamda 2017 yılı itibariyle uygulamaya giren Otizm Spektrum Bozukluğu(OSB) Tarama ve Takip Programı  ile 18-36 ay çocukların taraması yapılmakta ve tarama sonucunda tespit edilen riskli vakaların çocuk ve ergen psikiyatrisine yönlendirilmesi sağlanmaktadır.

0-6 Yaş Çocuğun Psikososyal Gelişimini Destekleme (ÇPGD) Programı kapsamında, sağlıklı gelişimi etkileyebilecek risk faktörlerini erken belirlemek, bu kapsamda; anne/babanın ruhsal sorunları, beslenme yetersizliği, aile içi şiddet, istismar, çocuğun gelişim geriliği gibi çocuğun gelişiminde risk oluşturabilecek durumlara yönelik erken müdahaleleri kapsayan biyopsikososyal bakış açısıyla hizmetler yürütülmektedir.

Pandemi sürecinde daha fazla artan teknoloji/internetin aşırı ve bilinçsiz kullanımının önlenmesi ve bu konuda farkındalık oluşturulması amacıyla Bakanlığımızın “Davranışsal Bağımlılıklarla Mücadele Programı” kapsamında İlimizde okul öncesi öğretmenlerine ve sağlık personellerine eğitimler verilmekte ve çeşitli etkinliklerle(fidan dikim etkinliği, gençlik söyleşileri vs.) konuya dikkat çekilmektedir.                       

Hem pandemi süreci ve sonrası hem de pandemiden önceki dönemde kurumlar arası koordinasyon ve işbirliğini özellikle artırdığımız “Gençlik Ruh Sağlığı ve Psikolojik Dayanıklılığın Güçlendirilmesi” çalışmalarımız Pandemi sonrasında genç neslin iyilik halinin güçlendirilmesi için yeni müdahalelerle devam ettirilmektedir. Gençlik ve Spor Bakanlığımızla işbirliği içerisinde diğer kurum ve kuruluşların güçlü destekleri ile bu sene özellikle Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı yurtlarda kalan öğrenciler başta olmak üzere üniversite öğrencilerine yönelik bir çalışma başlatılmıştır. Mayıs ayından bu yana ilimizde il kurulu toplantımız tamamlanmış, gençle çalışan yurt personellerine yönelik olarak “Gençlerle Çalışmak” konusunda kapsamlı bir eğitim gerçekleştirilmiştir. Üniversitelerin açılmasıyla birlikte özellikle üniversiteye yeni kayıt yaptıran gençlerin yeni bir şehre, okula ve hayata uyumlarını artırmayı hedef alarak yine ilimizde gençlik ve ruh sağlığı rehberi hazırlanmış olup ilde gençlere yönelik etkinlikler başlatılmıştır. Bu etkinliklerde amaç, gencin ihtiyaç duyabileceği tüm kurum ve kaynaklarla yüz yüze gelebileceği ortamlar hazırlayarak onları uyum sürecinde bilgilendirmek ve donanımlarını arttırmak olmuştur. Bu amaçla üniversitelerde; Ruh Sağlığı Hizmetleri ile ilgili tüm kurumların çalışmaları hakkında bilgilendirme, tanıtım ve sorulara cevap vermek üzere kurum temsilcilerinin hazır bulunduğu stantlar kurulmuş olup, ruh sağlığı uzmanlarımızca gençlerin kendine yardım becerilerini artırmak üzere söyleşiler ve çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.